Niegodność dziedziczenia a Wydziedziczenie

„Niegodny dziedziczenia” i „wydziedziczony” te zwroty to nie to samo! Moi klienci często tak myślą, a to błąd. Zapraszam zatem do lektury na ten temat.

Czym zatem jest niegodność dziedziczenia?

Kodeks Cywilny wskazuje kiedy spadkobierca może zostać uznany przez Sąd za niegodnego dziedziczenia. Instytucja niegodności dziedziczenia opiera się przede wszystkim na względach natury moralnej i etycznej. Uznanie za niegodnego dziedziczenia może nastąpić tylko i wyłącznie z przyczyn określonych w Kodeksie Cywilnym., tj:

1)dopuszczenie się przez spadkobiercę umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

2) nakłonienie przez spadkobiercę podstępem lub groźbą spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy w dokonaniu któreś z powyższych czynności;

3) umyślne ukrycie lub zniszczenie przez spadkobiercę testamentu spadkodawcy, podrobienie lub przerobienie testamentu albo świadome skorzystanie przez spadkodawcę z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.

Niegodność dziedziczenia – kto może zainicjować sprawę?

Każdy, kto ma w tym interes. Zazwyczaj sprawę wytaczają pozostali spadkobiercy. Ale uwaga, z żądaniem można wystąpić w ciągu 1 roku od dnia, w którym dana osoba dowiedziała się o przyczynie niegodności, nie później niż przed upływem 3 lat od otwarcia spadku.

Np. Jan dowiedział się, że jego brat Marian ukrył testament sporządzony przez ich ojca Zenona, w którym to testamencie ojciec powołał do całości spadku Jana, czyli to Jan miał wszystko dziedziczyć.

Ojciec Zenon zmarł 31.12.2015 r., z kolei Jan dowiedział się o ukrytym umyślnie przez brata testamencie 22.05.2017 r. Oznacza to, że do 31.12.2018 r. Jan ma czas na złożenie pozwu o uznanie brata za niegodnego dziedziczenia.

Niegodność dziedziczenia – możliwe skutki

Skutkiem uznania przez Sąd za niegodnego dziedziczenia jest wyłączenie tej osoby od dziedziczenia. Czyli w uproszczeniu osoba niegodna dziedziczenia nie otrzyma spadku. Co istotne spadkobierca uznany za niegodnego nie ma również prawa do zachowku.

Wydziedziczenie

Jaka jest zatem różnica? Kolosalna. To spadkodawca sam może w testamencie wskazać osobę wydziedziczoną. Z taką sytuacją mamy do czynienia, kiedy spadkodawca sporządza testament, w którym powołuje do spadku konkretną osobę, zaś swoje dzieci, małżonka lub rodziców wydziedzicza, czyli nie chce aby mieli oni prawo do dochodzenia zachowku.

Zatem Wydziedziczenie = pozbawienie prawa do zachowku.

Spadkodawca w sporządzonym przez siebie testamencie musi wskazać choć jedną przyczynę wydziedziczenia. Przyczyny te zostały szczegółowo określone w Kodeksie Cywilnym:

• jeżeli uprawniony do zachowku wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
• jeżeli uprawniony do zachowku dopuścił się względem spadkodawcy albo osoby mu najbliższej umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• jeżeli uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Jak Państwo mogą zauważyć sam spadkodawca może pozbawić prawa do zachowku w drodze wydziedziczenia, z kolei nie ma on wpływu na uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia. Oba pojęcia są odmienne, dotyczą innych sytuacji, a co za tym idzie nie można stosować ich zamiennie.