Kontakty z dzieckiem po rozwodzie – czy trzeba ustalać?

Przede wszystkim należy wskazać, że prawo rodzica do kontaktowania się z dzieckiem i spędzanie z nim czasu jest niezależne od władzy rodzicielskiej. Nawet rodzic będący pozbawiony władzy rodzicielskiej ma prawo do kontaktowania się z dzieckiem.

 W wyroku rozwodowym jeżeli Sąd orzeka o pozostawieniu obojgu rodzicom wykonywanie władzy rodzicielskiej to co do zasady w wyroku rozwodowym Sąd nie musi regulować sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Tak samo jest przy wykonywaniu pieczy naprzemiennej. Jeżeli jednak jeden z rodziców, przy którym dziecko nie ma ustalonego miejsca pobytu, złoży wniosek o ustalenie kontaktów, to Sąd będzie musiał taki wniosek rozpoznać i orzec o kontaktach w wyroku rozwodowym.

Z kolei jeżeli Sąd ograniczył/pozbawił jednego z rodziców władzy rodzicielskiej, to Sąd ma obowiązek orzec o sposobie utrzymywania kontaktów z dzieckiem, chyba że oboje małżonkowie nie wnoszą o orzeczenie sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Zgodna wola rodziców, aby Sąd nie orzekał o kontaktach, zwalnia Sąd z ich ustalania.

Poza przypadkiem pieczy naprzemiennej zalecam każdemu z rodziców, aby w orzeczeniu rozwodowym znalazła się kwestia związana ze sposobem utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Przede wszystkim orzeczone kontakty dają poczucie stabilizacji obu stronom. Rodzic wiodący, przy którym na stałe zamieszkuje dziecko może ustalić pewien harmonogram tygodnia/miesiąca, mając wiedzę kiedy dziecko spotyka się z drugim z rodziców. Z kolei rodzic, z którym dziecko nie zamieszkuje, ma zabezpieczone pewne minimum kontaktów z dzieckiem. Oczywiście rodzice mając na względzie dobro dziecka, powinni być w stanie porozumieć się co do kwestii kontaktów w dodatkowe dni bądź w zakresie zamiany terminów kontaktów. Niestety kwestie z tym związane w praktyce wyglądają różnie.

Orzeczenie o kontaktach z dzieckiem może dotyczyć:

• osobistej styczności z dzieckiem (odwiedziny w miejscu zamieszkania dziecka, zabieranie dziecka poza miejsce stałego pobytu, wyjazdy wakacyjne itp.),
• porozumiewania się na odległość (rozmowy telefoniczne, przez Skypa itp.).

W pozwie bądź w odpowiedzi na pozew należy wskazać dokładnie jak kontakty rodzica z dzieckiem mają być wykonywane. Dokładność musi polegać na wskazaniu dni oraz godzin, w taki sposób, aby można było w przyszłości kontakty te egzekwować.

Przykładowy sposób ustalenia kontaktów:

• Spotkania w ciągu tygodnia np. w każdy wtorek od godziny 16.00 do godziny 18.30. lub w drugą i czwartą środę miesiąca od godziny 15.30 do godziny 19.00;
• Spotkania w weekendy np. w pierwszy i trzeci weekend miesiąca od piątku od godziny 18.00 do niedzieli do godziny 19.00 bądź w pierwszy i drugi weekend miesiąca od soboty od godziny 9.00 do niedzieli do godziny 19.00;
• Spotkania w Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia np. w lata nieparzyste w Wielką Sobotę od godziny 10.00 do godziny 19.00, a w lata parzyste w Wielką Niedzielę od 11.00 do Poniedziałku Wielkanocnego do godziny 15.00; w lata nieparzyste w Wigilię Bożego Narodzenia od godziny 17.00 do Pierwszego Dnia Świąt do godziny 17.00 a w lata parzyste od Pierwszego dnia Świąt od godziny 17.00 do Drugiego dnia świąt do godziny 19.00;
• Spotkania w Wakacje i w Ferie zimowe – należy wskazać od kiedy do kiedy dziecko spędza czas z rodzicem w pierwszy tydzień ferii zimowych od poniedziałku godz. 9.00 do niedzieli godz. 19.00 i analogicznie w wakacje.

Jeżeli dobro dziecka tego wymaga, sąd może ograniczyć utrzymywanie kontaktów rodzica/rodziców z dzieckiem. Ograniczenie kontaktów może polegać na:

• zakazaniu spotykania się z dzieckiem – całkowity zakaz spotkań;
• zakazaniu zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu – możliwość spotykania się z dzieckiem w mieszkaniu, w którym dziecko mieszka z rodzicem wiodącym, przy jednoczesnym zakazie zabierania dziecka poza miejsce zamieszkania;
• zezwoleniu na spotykaniu się z dzieckiem tylko w obecności drugiego rodzica, opiekuna, kuratora sądowego albo innej osoby wskazanej przez sąd;
• ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość – wtedy rodzic może jedynie utrzymywać kontakt z dzieckiem jedynie za pomocą np. rozmów telefonicznych itp.;
• zakazaniu porozumiewania się na odległość.

Dodatkowo Sąd może całkowicie zakazać kontaktów rodzica z dzieckiem, jeżeli kontakty te zagrażają dobru dziecka lub mogą to dobro naruszyć.

Sąd posiada również uprawnienia do zobowiązania rodziców do określonego zachowania. W ramach takich uprawnień Sąd może skierować rodziców między innymi do placówki bądź specjalistów zajmujących się terapią rodzinną.

Sprawa dotycząca ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem jest zatem kwestią istotną. Jeżeli rodzice są w stanie wypracować porozumienie w powyższej kwestii to Sąd nie ma obowiązku ustalania kontaktów. Z kolei jeżeli jeden z rodziców złoży wniosek w trakcie trwania sprawy rozwodowej o ustalenie kontaktów z dzieckiem, to Sąd zobligowany będzie takie kontakty ustalić, mając na względzie dobro małoletniego dziecka. Zaś w sytuacjach, kiedy dobro dziecka jest zagrożone Sąd może ograniczyć bądź nawet zakazać kontaktów rodzica z dzieckiem.